فهرست عناوین
در این مقاله قرار است درباره یکی دیگر از انواع مدل‌های بازاریابی یعنی بازاریابی نیچ مطالبی را برای شما عنوان سازیم. امید است با مطالعه این مقاله پاسخ سوالات خود را در زمینه نیچ مارکتینگ و ابعاد آن بدست آورید.
نیچ مارکتینگ چیست ؟
نیچ مارکتینگ ( NICHE MARKETING) و یا همان بازاریابی گوشه ای نوعی استراتژی کارآمد می‌باشد که در آن هدف تنها رفع نیاز بخشی از جامعه هدف می‌باشد و صرفا بر روی آن‌ها تمرکز می‌شود. این نوع استراتژی اغلب برای کسب و کار‌های کوچک و نوپا علی الخصوص استارتاپ‌ها بسیار مفید و کارآمد می‌باشند.
این کسب و کار‌ها با برطرف کردن نیاز بخش کوچکی از جامعه به حداکثر سود مدنظر خود می‌رسند. به عبارت دیگر در نیچ مارکتینگ شرکت تبدیل به یک کسب و کار بزرگ در یک بازار کوچک می‌شود. این نوع بازاریابی بسیار هدفمند است و نیاز مشتری را به خوبی می‌شناسد و پاسخ گوی آن است.
از همین رو بر روی متغیر‌ها و مولفه‌های تاثیر گذار بر میزان خرید مشتری تمرکز دارد و در امر قیمت گذاری و توسعه محصول بسیار هوشمندانه عمل می‌کند.
مراحل طراحی و اجرای بازاریابی گوشه ای
در ادامه قرار است در رابطه با مراحل و گام‌های پیاده سازی بازاریابی نیچ مواردی را عنوان سازیم. این مراحل عبارت اند از:
انتخاب جامعه هدف
در بازاریابی گوشه ای همان طورکه در تعریف آمد تولید کننده و یا توزیع کننده صرفا نیاز‌های بخش کوچکی از افراد نیازمند به آن محصول خاص و یا کالای خاص را تامین می‌کند. موقعیت جغرافیایی، طرفیت خط تولید، محدودیت زمانی و مکانی، جنس محصول و … همگی عواملی اند که سبب می‌شوند که کسب و کار با محدودیت مواجه شود و استراتژی بازاریابی نیچ را برگزیند.
درست است که تنها قشر کوچکی از جامعه هدف مخاطب ما قرار می‌گیرند اما تامین نیاز‌های همان قشر کوچک سود بسیاری را عاید کسب وکار می‌کند.
به طور مثال بوفه یک دانشکده فقط به دانشجویان همان دانشکده خدمت ارائه می‌دهد اما همین جامعه کوچک او را به حداکثر سود می‌رساند چرا که ظرفیت ارائه خدمات او تا همین حد را می‌تواند پوشش دهد و قادر نیست نیاز کل دانشجویان دانشگاه را تامین سازد.
نکته مهم این است که ممکن است ویژگی هایی خاص در تولید کننده و یا توزیع کننده وجود داشته باشد که بازار او را گسترش دهد. به طور مثال یک سبزی فروش با قصد تامین نیاز یک محله شروع به فعالیت می‌کند اما ممکن است به دلیل ارائه قیمت‌های عادلانه و یا محصولات تازه و با کیفیت از نقاط دیگر شهر نیز مشتری داشته باشد.
تعیین اندازه بازار
تعیین میزان اندازه بازار کار ساده‌ای نیست و نیازمند صرف زمان زیادی است. انجام تحقیقات میدانی، تحلیل شرایط رقبا، برآورد حداکثر ظرفیت‌های تولید و پاسخگویی، میزان انعطاف پذیری با نیاز مشتری، تخمین تعداد مشتریان ثابت، آنالیز رقبای سابق در صورت نو ظهور نبودن خدمت و یا محصول و …
بررسی همه این موارد در تخمین و تعیین میزان اندازه بازار بسیار موثر و تاثیر گذار است. اغلب کسب و کار‌ها برای انجام این موارد از تیمی تحت عنوان R&D و یا همان تحقیق و توسعه کمک می‌گیرند.
شناخت کانال‌های توزیع
بررسی و شناخت کانال‌های توزیع در امر رساندن محصول به مشتری واقعی بسیار مهم و ضروی است. کانال‌های توزیع مجموعه‌ای به هم پیوسته از شرکت‌ها و افرادی است که وظایف متعددی بر عهده دارند.
این موارد عبارت اند از: انجام تحقیقات و بررسی‌های بازار و جمع آوری نظرات از مشتریان بالفعل، تاثیر بر افزایش معروفیت برند مورد نظر، ارائه دستوراتی راجع به نحوه چیدمان کالا و بازیافت ضایعات و گرد آوری اطلاعاتی از قبیل شماره تماس و مکان جغرافیایی مشتریان.
اجرا
در استراتژی جا ویژه یا همان نیچ مارکتینگ به دلیل کوچک بودن جامعه هدف مرحله اجرا ساده تر از سایر مراحل انجام می‌گیرد. چرا که تمام تحقیقات لازم جهت اجرای هرچه بهتر در مراحل قبل صورت گرفته است. میزان دشواری پیاده سازی بازاریابی نیچ به نوع کسب وکار هم بستگی دارد.
به طور مثال اگر شما کالای خاص با ویژگی‌های خاص هم چون عینک مخصوص ورزش‌های زمستانی تولید می‌کنید بهتر است آن را در فروشگاه‌های مرتبط با لوازم تخصصی کوهنوردی توزیع نمایید.
تشخیص محل اجرای کار و توزیع کالا برای هر کسب و کاری متفاوت است و دقت در این امر سبب افزایش سود شما خواهد گردید.
ارزیابی
ارزیابی مرحله‌ای است که خیلی از شرکت‌ها در انجام آن سهل انگاری می‌کنند. انجام این مرحله یک دید جامع و یک شمای کلی از میزان اثر بخش بودن استراتژی‌های به کار رفته به شما خواهد داد. با مشخص شدن نقاط ضعف و قوت قادر خواهید بود کاستی‌ها را بر طرف ساخته و به صورت هدفمند تر گام بردارید.
مزایای بازاریابی نیچ
در ادامه به ذکر و توضیح چند مورد از مزایای بازاریابی گوشه ای خواهیم پرداخت. این موارد عبارت اند از:
شناخت نیاز واقعی مشتری
یکی از بزرگترین مزایای بازاریابی نیچ شناخت دقیق جامعه هدف و نیاز‌های آن هاست. این امر سبب می‌شود که به راحتی بتوان با مشتری واقعی ارتباط گرفت و با رفع نیاز کنونی او بتوانیم او را ترغیب به خرید از محصول خود کنیم.
در بازاریابی گوشه ای به دلیل کوچک بودن بازار و جامعه هدف به راحتی می‌توان میزان فروش و سود حاصل را تخمین زد و با دید دقیق تری به پیش‌بینی درآمد و هزینه پرداخت.
وفادار کردن مشتری
در بازاریابی نیچ به دلیل این که دقیقا همان خواسته مشتری برطرف می‌گردد در دفعات بعدی و خرید‌های آتی مشتری تعامل بهتری برقرار می‌کند و به مشتری وفادار تبدیل می‌گردد.
به طور کلی تمرکز کردن در رفع یک نیاز مخصوص از شما یک تیم و یا شرکتی حرفه‌ای خواهد ساخت و همین باعث می‌شود افراد شما را با یک تخصص خاص بشناسند و به هنگام احساس نیاز هم اولین گزینه‌ای که به ذهنشان می‌رسد شما باشید.
وجود رقبای کم
بعضی از کسب و کار هایی که از بازاریابی نیچ استفاده می‌کنند استارتاپ هایی هستند که دارای یک محصول جدید با ویژگی‌های خاص اند. همین امر سبب شده است در زمینه فعالیت خود رقبای کمی داشته باشند و گاها ممکن است بدون رقیب باشند. این اتفاق هم یک نوع مزیت به شمار می‌آید و در عین حال نیز می‌تواند نوعی عیب شناخته شود.
چرا که بی رقیب بودن در هر حوزه‌ای ممکن است مشکلاتی که در محصول وجود دارند از سمت مدیران نادیده گرفته شوند و کسب و کار با رکود مواجه شود و هیچ گونه تلاشی برای بهبود کیفیت محصولات صورت نگیرد.
سود حداکثری در بازاریابی نیچ
در این نوع بازاریابی به دلیل اینکه تعداد رقبا اندک می‌باشند ، مشتریان بخش زیادی از نیاز‌های خود را از یک نفر تهیه می‌کنند. همین امر سبب می‌شود تقاضا برای محصول بالا رفته و در نهایت سود حاصله بیشترین میزان مورد نظر باشد.
مشتریان مناسب برای اجرای بازاریابی نیچ
اغلب این نوع بازاریابی برای پاسخ به نیاز‌های خاصی از جامعه هدف مناسب است. این بخش کوچک از جامعه ممکن است از لحاظ موقعیت مکانی، میزان درآمد سالیانه، شغل، سطح رفاه و …. با هم شباهت داشته باشند.
باید گفت که بازاریابی نیچ صرفا مختص به رفع نیاز افراد یک منطقه جغرافیایی خاص نیست و حتی می‌تواند در سطح بین الملل و جهانی اجرا گردد.
به طور مثال تولید کننده یک داروی خاص می‌تواند متقاضیانی از سراسر جهان داشته باشد. درست است که جامعه هدف کوچک است و قشر کمی از جامعه نیازمند آن داروی مخصوص اند اما از لحاظ جغرافیایی دارای پراکندگی بسیاری است.
زمانی که محصول به گونه‌ای باشد که می‌بایست در بازار‌های عرضه شود بهتر است برای شناساندن بهتر محصول از وب سایت و یا تبلیغات در دیگر شبکه‌های اینترنتی کمک گرفت. با تولید و انتشار محتوای بهینه در این فضا‌ها می‌توان تا حد زیادی سهم زیادی از بازار را از آن خود سازیم.